Gần đây, zkLink đã thu hút sự chú ý đáng kể khi nhận được sự đầu tư từ các tổ chức lớn như Coinbase Ventures, Cypher Capital, Houbi Ventures… Điều này đưa zkLink trở thành dự án thứ hai được mở bán trên Coinlist trong năm 2024. Vậy zkLink là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về dự án này nhé.
zkLink là gì?
Khi không gian blockchain phát triển nhanh chóng, xuất hiện nhiều blockchain lớp 1 như Ethereum, Solana, Avalanche và các giải pháp mở rộng quy mô lớp 2 như ZK-Rollups và Optimistic Rollups. Điều này dẫn đến việc người dùng phải điều hướng giữa các chuỗi L1 và L2 khác nhau để đáp ứng nhu cầu cụ thể của họ, sử dụng nhiều loại token tiền điện tử.
Tuy lợi ích của việc sử dụng nhiều chuỗi là không thể phủ nhận, nhưng nó cũng mang lại những thách thức không lường trước. zkLink ra đời để giải quyết những thách thức về tương tác và tiêu chuẩn hóa blockchain. Dự án này xây dựng giao thức hạ tầng tổng hợp đa chuỗi để đơn giản hóa triển khai dApps đa chuỗi và giải quyết vấn đề phân mảnh thanh khoản. Sử dụng công nghệ chứng minh không có kiến thức, zkLink cung cấp giải pháp triển khai ứng dụng tổng hợp với thông lượng cao và chi phí thấp.
Sản phẩm của zkLink
Sản phẩm của zkLink mang đến hai phương thức triển khai lớp thanh toán mới trong framework rollup của mình – zkLink Nexus và zkLink Origin – nhằm tập hợp thanh khoản và tài sản gốc trên nhiều layer 1 và layer 2 khác nhau:
zkLink Nexus: Đây là một mạng layer 3 hoạt động như một cầu nối giữa các hệ sinh thái zkRollup khác nhau như zkSync, StarkNet, Polygon zkEVM,… với nhau thông qua Ethereum. Với zkLink Nexus, thanh khoản và tài sản gốc có thể được chia sẻ qua lại giữa các hệ sinh thái này.
zkLink Origin: Phương thức này cung cấp khả năng giải quyết giao dịch và chuyển đổi trạng thái trên nhiều mạng khác nhau, bao gồm Ethereum, các blockchain layer 1 khác, các layer 2 Optimistic rollup và zkRollup. Điều này cho phép các ứng dụng phân phối (DApps) giao dịch một cách liền mạch trên nhiều chuỗi khác nhau, tận dụng thanh khoản tốt hơn.
Các dApp sử dụng công nghệ của zkLink
Các ứng dụng phân phối (DApps) sử dụng công nghệ của zkLink bao gồm:
ZKEX: ZKEX là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) được xây dựng trên ba phiên bản zkRollups: zkLink, Starknet và zkSync. Mục tiêu của ZKEX là đảm bảo tính bảo mật và đáng tin cậy cho các giao dịch. Thay vì sử dụng cơ chế giao dịch tự động (AMM) như các sàn DEX thông thường, ZKEX cung cấp một sổ lệnh đơn giản, dễ tiếp cận để thực hiện giao dịch an toàn trên nhiều blockchain. Điều này loại bỏ sự phức tạp khi cần phải sử dụng các cầu nối giữa các chuỗi (cross-chain) hoặc token wrapped.
zkJump: zkJump là một cầu nối đa chuỗi dành cho tài sản gốc, giúp loại bỏ sự cần thiết của token trung gian hoặc wrapped token. Tận dụng hạ tầng của zkLink, zkJump cung cấp tính năng giao dịch đa chuỗi an toàn và hiệu quả, kết nối với nhiều blockchain layer 1 và layer 2. Người dùng có thể chuyển đổi token trên nhiều blockchain khác nhau một cách dễ dàng chỉ với một giao diện.
Openworld: Openworld là một sàn DEX cho phép giao dịch đa tài sản (bao gồm cả tiền mã hóa và tài sản thực) sử dụng cơ chế sổ lệnh giống như các sàn giao dịch tập trung (CEX) với tốc độ và hiệu suất vượt trội. Openworld sử dụng công nghệ của zkLink để giải quyết các thách thức liên quan đến hiệu quả giao dịch và phân mảnh thanh khoản.
Các chức năng của zkLink
Tổng hợp tài sản gốc
Khi sử dụng giải pháp cơ sở hạ tầng zkLink rollup, các ứng dụng có khả năng tổng hợp và liệt kê các token gốc trên cả các hệ thống L1 và L2 được kết nối, bao gồm cả các token fungible (FTs) và không fungible (NFTs), giúp người dùng thực hiện giao dịch với tài sản đa chuỗi thông qua một giao diện người dùng thống nhất.
Quá trình này không yêu cầu sự trung gian của các cầu nối đa chuỗi, từ đó giảm thiểu rủi ro và chi phí phát sinh khi chuyển đổi tài sản qua các chuỗi. Đồng thời, danh sách các token đa chuỗi có thể được quản lý thông qua một ví duy nhất. Điều này giúp người dùng dễ dàng quản lý các tài sản đa chuỗi của mình thông qua một giao diện thân thiện.
Tích hợp và thống nhất thanh khoản
Trong ứng dụng zkLink Rollups và mạng L3 zkLink, các token phát hành trên các chuỗi L1 và L2 rollups khác nhau bởi cùng một đơn vị, như USDT ERC20, USDT BEP20, USDT ARB, vv., sẽ được tổng hợp thành một token duy nhất là USDT.
Tương tự, điều này cũng áp dụng cho ETH. Với ETH là tài sản gốc cho Ethereum và tất cả các mạng layer 2 của Ethereum như zkSync và Starknet, ETH từ các chuỗi này sẽ được hợp nhất thành một token ETH duy nhất, loại bỏ sự chênh lệch giữa các chuỗi.
Tóm lại, các token cùng loại nhưng được phát hành trên các chuỗi khác nhau sẽ được tổng hợp thành một token duy nhất, tạo điều kiện cho tích hợp và thống nhất của thanh khoản.
Triển khai tổng hợp ứng dụng có thể tùy chỉnh
Triển khai ứng dụng tổng hợp có thể tùy chỉnh thông qua giao thức zkLink được phân chia thành 4 lớp cơ bản. Mục tiêu của zkLink là cung cấp một giải pháp triển khai tổng hợp nhanh chóng và linh hoạt. Các lớp này bao gồm:
- Lớp Thu thập và Giải quyết Mạng: Cung cấp khả năng cho nhà phát triển lựa chọn các chuỗi mà ứng dụng tổng hợp có thể truy cập. Các chuỗi này có thể bao gồm nhưng không giới hạn ở Ethereum, Binance Smart Chain, Avalanche, Polygon PoS, Solana, zkSync, Starknet, Scroll, Polygon zkEVM, Linea, Taiko, Arbitrum, Optimism, Base, và nhiều hơn nữa.
- Môi trường Thực thi: Sử dụng TS-zkVM, một môi trường thực thi được tối ưu hóa để chạy các ứng dụng tổng hợp một cách hiệu quả.
- Trình Sắp xếp Phi tập trung: Cung cấp các lựa chọn trình sắp xếp phi tập trung như Espresso, Astria, Fairblock, và các giải pháp khác để quản lý quá trình sắp xếp và xác thực dữ liệu.
- Giải pháp Điều chỉnh Mô-đun (DA): Ngoài các giải pháp cho Ethereum, nhà phát triển còn có thể lựa chọn các giải pháp như Celestia, EigenDA, Polygon Avail, hoặc DAC do zkLink tổ chức. Điều này mở ra cơ hội tùy chỉnh các phần mềm để phù hợp với nhu cầu đa dạng của các trường hợp sử dụng khác nhau.