Hiền Nguyễn Sự kiện nâng cấp Dencun của Ethereum – sự kết hợp giữa Deneb (cập nhật tại Consensus) và Cancun (cập nhật tại Execution) – một trong những sự kiện được mong đợi nhất năm 2024, đã chính thức được triển khai.
Nâng cấp Dencun đã được triển khai thành công trên mainnet Ethereum
Dencun diễn ra thành công
Sau nhiều nỗ lực triển khai, Dencun đã gặp khó khăn khi các nhà phát triển Ethereum thử nghiệm nâng cấp mà không thành công nhiều lần. Điều này dẫn đến việc lộ trình ban đầu từ năm 2023 đã phải thay đổi liên tục và kéo dài đến cuối tháng 2/2024.
Tuy nhiên, vào lúc 20:55 ngày 13/03/2024 (theo giờ Việt Nam), bản nâng cấp Dencun đã chính thức được triển khai tại epoch 269568, đúng như kế hoạch đã được ấn định. Đây là sự kết hợp giữa Deneb (cập nhật tại Consensus) và Cancun (cập nhật tại Execution) trên mạng lưới Ethereum.
Finalized 🫡 https://t.co/SaoN9N1WkM
— timbeiko.eth ☀️ (@TimBeiko) March 13, 2024
First blob is in! 🚀https://t.co/DmC5K4M1RU
— terence.eth (@terencechain) March 13, 2024
Tài khoản “sassal.eth” của nhà sáng lập The Daily Gwei cũng đã thông báo rằng nâng cấp Dencun đã chính thức triển khai trên Ethereum mainnet. Nâng cấp này đi kèm với hàng loạt các đề xuất EIP được kỳ vọng sẽ mang lại khả năng mở rộng mạng lưới hơn nữa.
The Dencun upgrade is now live on the Ethereum mainnet bringing with it a host of EIPs including the beloved EIP-4844!
The blobs are here and a new era of Ethereum scalability has begun! pic.twitter.com/ZQwwUsmYVv
— sassal.eth/acc 🦇🔊 (@sassal0x) March 13, 2024
Tài khoản X của layer-2 Arbitrum đã thông báo rằng sẽ mất khoảng 1-2 giờ để các giao dịch được đưa vào blob dữ liệu của EIP-4844. Sau đó, thay đổi từ Dencun mới được triển khai sẽ bắt đầu có thể được cảm nhận.
Once the upgrade starts executing, we expect it will take an hour or two for blob transactions to begin posting and for new EIP-4844 pricing changes to begin to be seen.
ArbOS Atlas also introduces additional Arbitrum fee reductions for Arbitrum One. We expect this to be…
— Arbitrum (💙,🧡) (@arbitrum) March 13, 2024
Ý nghĩa của nâng cấp Dencun đối với Ethereum và các layer-2
Nâng cấp Dencun đã mang đến giải pháp cho những vấn đề cấp bách nhất của mạng smart contract số một thế giới. Dencun đã giới thiệu khái niệm “proto-danksharding”, được thiết kế để cải thiện quy mô xử lý giao dịch và giảm phí gas. Đồng thời, nó cũng đặt nền tảng cho những nâng cấp trong tương lai như danksharding, hứa hẹn sẽ thay đổi toàn diện bộ mặt của Ethereum.
Dencun là bản cập nhật lớn nhất từ trước đến nay, mang đến nhiều đề xuất cải tiến cho Ethereum như EIP-1153, EIP-4788, EIP-6780, EIP-7044,… kể từ sau nâng cấp Shanghai mở khóa ETH staking vào tháng 04/2023. Trong số đó, EIP-4844 là một trong những đề xuất quan trọng, cung cấp một cấu trúc tạo block mới có tên là “blob” để chứa dữ liệu giao dịch từ các layer-2. Tất cả những đề xuất này đều mang lại những thay đổi lớn cho Ethereum như:
1. Cắt nhỏ chi phí lưu trữ dữ liệu giao dịch.
2. Cải tiến thiết kế cross-chain và các pool staking.
3. Cập nhật một số thay đổi nhỏ trong EVM (Ethereum Virtual Machine).
4. Thay đổi cấu trúc lưu trữ dữ liệu trong các block.
5. Bỏ các đoạn mã cho phép hủy smart contract.
6. Tiềm năng tăng xử lý lên đến 100.000 giao dịch mỗi giây.
Hình ảnh giải thích đơn giản về “blob” – cấu trúc tạo block mới giúp Ethereum tối ưu lưu trữ dữ liệu giao dịch sau Dencun. Nguồn: TrueWaveBreak
Nhờ việc sử dụng blob để lưu trữ giao dịch, các layer-2 trên Ethereum sẽ có khả năng giảm bớt gánh nặng phí khi chuyển dữ liệu về mainnet, từ đó giảm thiểu chi phí trên các nền tảng này đáng kể. Trong thời gian gần đây, Ethereum đã chứng kiến sự tăng đột ngột của phí gas, làm ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng của người dùng. Dencun do đó sẽ tạo động lực để người dùng chuyển sang sử dụng các layer-2 nhiều hơn, từ đó giảm tải cho mạng chính ETH.
Ước tính thay đổi về phí giao dịch trên các layer-2 của Ethereum sau Dencun. Nguồn: Into the Block (11/03/2024)
$0.04 for an in-app swap on Argent X 🥹
a couple of days ago, it was $6.82.
congratulations @Starknet, low fees are back! pic.twitter.com/K500eNDh42
— Argent – Starknet Wallet (@argentHQ) March 13, 2024
Vì Dencun là một cập nhật quan trọng nhất, Ethereum đã trải qua 3 lần triển khai thử nghiệm trên các mạng testnet như Goerli (17/01), Sepolia (30/01), và Holesky (07/02) để kiểm nghiệm và tránh xảy ra vấn đề phát sinh trước khi triển khai trên mainnet.
Ngoài ra, những cải tiến này cũng mở ra nhiều khả năng cho DeFi, Gaming, metaverse,… đặc biệt là mảng Liquid Restaking (LRT) – hợp đồng thông minh cho phép người tham gia staking ETH sử dụng lại ETH đã khóa để tăng tính an toàn cho các giao thức khác.
Đây được dự báo sẽ trở thành tâm điểm của thị trường sau “Dencun”. Tổng giá trị khoá lại (TVL) của các dự án trong phân khúc này đã tăng lên hơn 6,5 tỷ USD. Trong đó, dự án ether.fi – dự án restaking launchpool thứ 49 của Binance – giữ vị trí top 1 trong bảng xếp hạng với TVL ghi nhận là 2,53 tỷ USD, tăng 116% trong 30 ngày gần nhất.
Tổng giá trị bị khoá (TVL) của các giao thức liquid restaking được ghi nhận trên DefiLlama (13/03/2024)
Tiên phong giới thiệu mô hình restaking cho cộng đồng tiền mã hoá dẫn đầu, được thúc đẩy bởi giao thức EigenLayer, đã thu hút sự đầu tư trị giá 100 triệu USD từ quỹ đầu tư nổi tiếng a16z crypto.
Các dự án restaking khác như Puffer Finance và Renzo Protocol cũng được coi là đối thủ tiềm năng của EigenLayer sau khi nhận được đầu tư từ Binance Labs. Bên cạnh đó, còn có một số cái tên “đáng gờm” khác như Swell, Kelp DAO và Zircuit.
Biến động giá “hậu Dencun”
Kể từ khi lịch trình dự kiến cho bản nâng cấp Dencun được công bố vào cuối tháng 10/2023, giá của ETH đã trải qua một đợt “bull run” mạnh mẽ, vượt qua ngưỡng 3.500 USD. Hiện tại, giá ETH đang dao động ở mức 3.982 USD. Mặc dù thấp hơn mức đỉnh ATH của năm 2024 là 4.093 đô la cách đây 2 ngày, nhưng giá này chỉ cách 23% so với mức cao nhất mọi thời đại là 4.868 USD được thiết lập vào tháng 11/2021.
Đồ thị 4h cặp giao dịch ETH/USDT trên Binance. Ảnh chụp lúc 09:30 PM ngày 13/03/2024
Một số token thuộc mảng Liquid Staking cũng đang “theo đuổi” giá của Ethereum, ví dụ như LDO và FXS đã ghi nhận mức tăng từ 5-8% trong vòng 24 giờ gần nhất.
Từ tháng 01/2024, các nhà phát triển Ethereum đã bắt đầu thảo luận về nâng cấp tiếp theo của Ethereum, mang tên Pectra. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có lịch trình triển khai chi tiết hoặc thông tin cụ thể về những thay đổi được đề xuất trong Pectra.